Thanh Điệu -

聲調 - Thanh Điệu

1.1 Tiếng Trung gồm 4 thanh điệu ( 4 dấu)

Thanh điệu	Kí hiệu	Độ cao	Ví dụ	Cách đọc
Thanh 1	−	5-5	bā	Đọc không dấu, kéo dài, đều đều.
Thanh 2	/	3-5	bá	Đọc như dấu sắc, đọc từ thấp lên cao.
Thanh 3	V	2-1-4	bǎ	Đọc như dấu hỏi, đọc từ cao độ trung bình – xuống thấp – rồi lên cao vừa.
Thanh 4	\	5-1	bà	Đọc không dấu, đẩy xuống, dứt khoát, đọc từ cao nhất xuống thấp nhất.
Thanh 4	\	5-1	bà	Mẹo: Đọc thanh 4 bằng cách dùng tay chém từ trên xuống và giật giọng.
Thanh nhẹ	Không có		ba	Đọc không dấu, nhẹ, ngắn.

1.2 Cách đánh dấu thanh điệu

1. Chỉ có 1 nguyên âm đơn

Đánh dấu trực tiếp vào nó: ā ó ě ì…

2. Nguyên âm kép

• Thứ tự ưu tiên sẽ là nguyên âm “a“: hǎo, ruán…

• Nếu không có nguyên âm đơn “a” mà có nguyên âm đơn “o” thì đánh vào “o“: ǒu, iōng…

• Nếu không có nguyên âm đơn “a” mà có nguyên âm đơn “e” thì đánh vào “e“: ēi, uěng…

• Nếu là nguyên âm kép “iu”, thì đánh dấu trên nguyên âm “u“: iǔ

• Nếu là nguyên âm kép “ui”, thì đánh dấu trên nguyên âm “i“: uī

1.3 Biến điệu của thanh 3

+ Hai thanh 3 đứng cạnh nhau

⇒ thanh 3 thứ nhất sẽ đọc thành thanh 2 (dấu sắc).

Ví dụ:

Nǐ hǎo ⇒ Ní hǎo

+ Ba thanh 3 đứng cạnh nhau

⇒ thanh 3 thứ 2 sẽ đọc thành thanh 2 (dấu sắc)

Ví dụ:

Wǒ hěn hǎo ⇒ Wǒ hén hǎo

1.4 Biến điệu của bù và yī

• Nếu 一 /yī/ và 不 /bù/ ghép với từ mang thanh 4 thì yī đọc thành yí và bù đọc thành bú.

Ví dụ:

yī + gè → yí gè
yī +yàng → yí yàng
yī + dìng → yí dìng
yī + gài → yí gài
bù + biàn → bú biàn
bù + qù →bú qù
bù + lùn → bú lùn

• Lưu ý: Chỉ biến âm, cách viết vẫn phải giữ nguyên

• Khi sau 一 /yī/ là âm mang thanh 1 (hoặc thanh 2, thanh 3) thì đọc thành yì

yī + tiān → yì tiān
yī + nián → yì nián
yī + miǎo → yì miǎo

• Luyện nghe đọc các âm tiết liền nhau: thanh 1 + thanh 4

dōu qù(都去)	gāoxing(高興)
shāngdiàn (商店)	shēngrì(生日)
yīnyuè (音樂)	shēngdiào(聲調)
chīfan(吃)	bāngzhù (幫助)
gōngzuò (工作)	xūyào (需要)

2. Quy tắc viết phiên âm tiếng Trung

Phiên Âm = Phụ Âm + Nguyên Âm + Dấu

(Thanh Mẫu + Vận Mẫu + Thanh Điệu)

1. Các nguyên âm i, in, ing khi mở đầu một âm tiết phải thêm y đằng trước.

Ví dụ:

i → yi

in →yin

ing→ying

2. Đối với các nguyên âm ” ia, ie, iao, ia, iou, iong ” khi trở thành một từ có nghĩa thì phải đổi i thành y và thêm thanh điệu.

Ví dụ:

ia → ya → yá	iang → yang → yăng
iao → yao →yăo	ie → ye → yě
iou → you →yŏu	iong → yong→ yŏng

3. Các nguyên âm: “ü, üe, üan, ün” khi mở đầu một âm tiết thì bỏ dấu chấm và thêm y đằng trước và thêm thanh điệu

Ví dụ:

ü → yu → yŭ	üe → yue → yuè
üan → yuan → yuán	ün → yun → yún

4. Các nguyên âm “ ü, üe, üan, ün” khi ghép với các âm “ j, q, x” thì bỏ hai dấu chấm trên chữ ü, nhưng vẫn giữ nguyên cách phát âm

Ví dụ:

jü → ju	qü → qu	xü → xu
jüe→ jue	qüe → que	xüe → xue
jüan → juan	qüan → quan	xüan → xuan
jün → jun	qün → qun	xün → xun

5. Các nguyên âm “ ü, üe, üan, ün” khi ghép với l và n thì để nguyên hai dấu chấm trên đầu.

Ví dụ: nü; lü

6. Các nguyên âm “ua, uo, uai, uan, uang, uei, uen, ueng” khi mở đầu âm tiết thì phải đổi chữ ü thành w và thêm thanh điệu. Riêng nguyên âm ü khi đứng một mình thì phải thêm w vào phía trước.

7. Đối với các nguyên âm “iou, uei, uen” khi ghép với một phụ âm thì bỏ o, e nhưng vẫn giữ nguyên cách phát âm.

Ví dụ: q + iou → qiu

bā	pà	dà	tā	hé	fó	gē	kè
bǐ	pí	dé	tè	hòu	fǒu	gū	kǔ
bù	pù	dì	tì	hēi	fēi	gǎi	kǎi
bái	pái	dú	tú	hù	fù	gěi	děi
běi	péi	dài	tài	hā	fā	gǒu	kǒu